Cam kết an sinh xã hội và đoàn kết dân tộc

Quyết định 54/QĐ-BCĐ ngày 10/5/2025, ban hành Chương trình công tác năm 2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai xóa nhà tạm, nhà dột nát, cùng Phiên họp thứ 4 ngày 11/5/2025, do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì, đã khẳng định quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc xóa nhà tạm, nhà dột nát trên cả nước trước 31/10/2025.

Chương trình tập trung vào ba nhóm nhiệm vụ: Hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng và thân nhân liệt sĩ, hỗ trợ theo các chương trình mục tiêu quốc gia và xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, cận nghèo ngoài hai nhóm trên. Với sáu nhiệm vụ trọng tâm và các kết quả đáng ghi nhận được trình bày tại Phiên họp thứ 4, chương trình thể hiện tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”, kết hợp giá trị nhân văn và trách nhiệm chính trị trong bối cảnh kỷ niệm nhiều sự kiện trọng đại của đất nước năm 2025.

Ý nghĩa nhân văn và kết quả triển khai

Phiên họp thứ 4, tổ chức trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ và trực tuyến với 63 tỉnh, thành phố, nhấn mạnh ý nghĩa sâu sắc của chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Đây là hiện thực hóa chủ trương của Đảng, lấy dân làm gốc, đảm bảo công bằng, tiến bộ và an sinh xã hội. Mỗi căn nhà được xây dựng là “món quà”, “tình thương”, “mái ấm”, thể hiện tinh thần tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách, và trách nhiệm của cộng đồng. Chương trình khơi dậy niềm tin của Nhân dân, đặc biệt là người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số và vùng sâu, vùng xa vào sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước. Việc triển khai trong năm 2025, trùng với các dịp kỷ niệm 95 năm thành lập Đảng, 50 năm thống nhất đất nước và chuẩn bị 80 năm Quốc khánh, mang ý nghĩa chính trị và văn hóa sâu sắc.

Tính đến 7/5/2025, cả nước đã hỗ trợ gần 209.000 căn nhà, hoàn thành và bàn giao hơn 111.000 căn, khởi công 98.000 căn. Trong hai tháng sau Phiên họp thứ 3, thêm gần 87.000 căn được triển khai, cho thấy sự quyết liệt của các địa phương. Bộ Công an hỗ trợ xây dựng 4.444 căn với kinh phí hơn 283 tỷ đồng, Bộ Quốc phòng đóng góp 3.550 căn với 195 tỷ đồng, chủ yếu từ sự đóng góp của cán bộ, chiến sĩ. Ngành ngân hàng huy động thêm 130 tỷ đồng từ các tổ chức tín dụng. Đáng chú ý, 15 địa phương, bao gồm Hà Nội, TP.HCM, Quảng Ninh, đã hoàn thành mục tiêu, không còn nhà tạm, nhà dột nát. Dự kiến, 6 địa phương khác như Sơn La, Hà Tĩnh sẽ về đích trong tháng 5/2025 và 16 địa phương tiếp theo vào tháng 6/2025, với 26 địa phương còn lại phấn đấu hoàn thành từ tháng 7 đến tháng 10/2025.

Những kết quả này đến từ sự vào cuộc đồng bộ của hệ thống chính trị, với 100% địa phương thành lập Ban Chỉ đạo các cấp, ban hành quy chế và kế hoạch triển khai. Bộ Dân tộc và Tôn giáo, với vai trò cơ quan thường trực, đã ổn định tổ chức, đảm bảo không gián đoạn chỉ đạo. Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành văn bản hướng dẫn bố trí đất ở, Bộ Xây dựng công bố các mẫu nhà điển hình phù hợp phong tục từng địa phương. Các cơ quan báo chí đã lan tỏa phong trào, tạo khí thế thi đua sôi nổi. Tuy nhiên, một số địa phương còn chậm khởi công, báo cáo số liệu thiếu kịp thời, hoặc gặp vướng mắc về thủ tục hỗ trợ người có công. Những khó khăn khác bao gồm địa hình phân tán, giao thông phức tạp ở miền núi và phong tục tập quán ảnh hưởng đến tiến độ khởi công.

Thách thức và giải pháp thực thi

Mặc dù đạt nhiều kết quả, chương trình đối mặt với các thách thức lớn. Huy động nguồn lực tài chính là vấn đề then chốt, khi ngân sách nhà nước hạn chế và phụ thuộc nhiều vào nguồn xã hội hóa. Năng lực thực thi không đồng đều giữa các địa phương, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, nơi thiếu hạ tầng và nhân lực. Công tác rà soát đối tượng thụ hưởng cần chính xác để tránh lãng phí hoặc bỏ sót. Tiến độ trước 31/10/2025 đòi hỏi sự phối hợp liên ngành chặt chẽ, tránh chậm trễ hoặc chồng chéo trách nhiệm. Một số địa phương còn thiếu quyết tâm, chưa nghiên cứu kỹ văn bản hướng dẫn, dẫn đến kiến nghị trùng lặp.

Để vượt qua thách thức, cần triển khai các giải pháp đồng bộ. Công tác truyền thông cần được đẩy mạnh qua báo chí, mạng xã hội, với các câu chuyện thực tế về cuộc sống thay đổi sau khi nhận nhà mới, nhằm kêu gọi đóng góp từ doanh nghiệp và cộng đồng. Cơ chế giải ngân nhanh, minh bạch cần được thiết lập, với sự giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và công cụ số để theo dõi tiến độ. Đào tạo cán bộ cơ sở, đặc biệt người đứng đầu, là yếu tố quan trọng để thực thi đúng nguyên tắc “06 rõ”. Thí điểm hợp tác công-tư, như huy động doanh nghiệp xây dựng với chi phí ưu đãi, có thể giảm áp lực ngân sách. Kiểm tra, giám sát cần thực hiện thường xuyên, với các đoàn kiểm tra liên ngành do Bộ Dân tộc và Tôn giáo chủ trì. Hội nghị sơ kết vào tháng 6/2025 sẽ là cơ hội để đánh giá, điều chỉnh kế hoạch và khen thưởng kịp thời.

Thủ tướng yêu cầu ưu tiên hỗ trợ nhà ở cho thân nhân liệt sĩ trước 27/7/2025 và người có công trước 2/9/2025, đồng thời đa dạng hóa nguồn lực theo tinh thần “mỗi người góp một tay, ai có gì giúp nấy”. Bộ Tài chính được giao phối hợp để điều chỉnh kinh phí hỗ trợ trước 20/5/2025, cho phép địa phương tạm ứng quỹ để hỗ trợ người có công. Bộ Xây dựng cần sửa đổi văn bản hướng dẫn mức hỗ trợ trong tháng 5/2025, đảm bảo thống nhất giữa các chương trình mục tiêu quốc gia. Các địa phương chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu rà soát, huy động nguồn lực và đẩy nhanh tiến độ, với tinh thần “nói thật, làm thật, hiệu quả thật”.

Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát năm 2025, được định hướng qua Quyết định 54/QĐ-BCĐ và Phiên họp thứ 4 là minh chứng cho cam kết của Chính phủ trong đảm bảo an sinh xã hội và đoàn kết dân tộc. Với mục tiêu hoàn thành trước 31/10/2025, chương trình mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, tri ân người có công và hỗ trợ người nghèo, đồng thời củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu, cần vượt qua thách thức về nguồn lực, năng lực thực thi và phối hợp. Các giải pháp như truyền thông mạnh mẽ, giải ngân minh bạch, đào tạo cán bộ và hợp tác công-tư sẽ là chìa khóa thành công./.

Lan Anh